Psychodiagnostiek

Wat is psychodiagnostiek?

Houben (1986) omschreef klinische psychodiagnostiek op de volgende manier: “de oordeelsvorming aangaande psychische disfuncties of gedragsmoeilijkheden en sterktes, waarbij de benadering van het probleem op de wetenschappelijke psychologie gebaseerd is en waarbij het essentieel is de persoon (of het systeem) zodanig te begrijpen dat uit de structurering van diens probleem relevante aanwijzingen voor de therapie voortvloeien. Deze oordeelsvorming is een procesmatig gebeuren dat plaatsvindt en evolueert in de interactie tussen cliënt en klinisch psycholoog.”

Binnen psychologische diagnostiek vertrekken we van waarneembaar gedrag om uitspraken te kunnen doen over niet-waarneembaar gedrag.

Hofstee (1990) omschreef psychodiagnostiek korter als: een zoeken naar een antwoord op de vraag hoe de cliënt of patiënt het best geholpen kan worden.” (Hofstee, 1990)

Mensen verschillen op veel vlakken van elkaar en soms voelen we een nood om iemands eigenheid te situeren binnen de interpersoonlijke verscheidenheid. In het dagelijks leven gebeurt dit op basis van een intuïtief oordeel en wordt het onbewust, niet systematisch, gekleurd door emoties en stereotypen. In de psychodiagnostiek gaan we op zoek naar de mogelijke verschillen tussen mensen en proberen we op een professionele manier een oordeel te vormen over iemand zijn eigenheid. We analyseren hierbij gedragingen, gedachten en emoties op een systematische manier met als doel te begrijpen en te voorspellen. We hebben aandacht voor uitdagingen, veerkracht en sterkes van de persoon.

Wat bieden wij aan binnen psychodiagnostiek?

• Intelligentietest (terugbetaling logopedie)
• Intelligentietest voor kinderen en jongeren
• Intelligentietest voor volwassenen
• Non-verbale IQ-test voor een niveaubepaling van anderstaligen of bij (Nederlandse) taalmoeilijkheden
• Psychodiagnostisch onderzoek autisme voor kinderen en jongeren
• Psychodiagnostisch onderzoek autisme voor volwassenen
• Psychodiagnostisch onderzoek naar ADHD voor kinderen en jongeren
• Psychodiagnostisch onderzoek naar ADHD voor volwassenen
• Belevingsonderzoek kinderen en jongeren
• Diagnostisch onderzoek naar emotieregulatie voor kinderen en jongeren
• Diagnostisch onderzoek naar emotieregulatie voor volwassenen
• Diagnostisch onderzoek naar persoonlijkheid voor volwassenen


Kan een klinisch psycholoog een erkende diagnose stellen?

Onder de uitoefening van de klinische psychologie wordt verstaan het gebruikelijk verrichten van autonome handelingen die tot doel hebben of worden voorgesteld tot doel te hebben, bij een mens en in een wetenschappelijk onderbouwd klinisch psychologisch referentiekader, de preventie, het onderzoek, het opsporen of het stellen van een psychodiagnose van echt dan wel ingebeeld psychisch of psychosomatisch lijden en die persoon te behandelen of te begeleiden. (Wet 10 juli 2016).
Dit houdt in dat klinische psychologie een autonoom gezondheidszorgberoep is waarbij het stellen van psychodiagnoses één van de activiteiten is (naast preventie, onderzoek, psychologische behandeling, begeleiding en psychotherapie) die een psycholoog autonoom mag uitvoeren van de wetgever.

Een klinisch psycholoog kan geen medische diagnoses stellen, arbeidsongeschiktheid uitspreken en is niet bevoegd om medicatie voor te schrijven of om hieromtrent te adviseren.

Binnen IPO focussen we ons op de psychodiagnostiek vanuit het beroep als klinisch psycholoog. We brengen sterktes en uitdagingen in kaart en bekijken welke psychologische, contextuele en gedragsinterventies ondersteunend kunnen zijn voor de hulpvraag. Zo kan er na afloop van een psychodiagnostisch onderzoek een adviesgesprek op school plaatsvinden, ondersteuningsmaatregelen worden aangevraagd of kan er bij studenten een attesteringsbundel worden ingevuld voor het hoger onderwijs of de universiteit.

In welke gevallen is een psychiatrisch advies noodzakelijk?

Psychiatrisch advies is in het kader van een psychodiagnostisch onderzoek zeker een meerwaarde en in een aantal gevallen zelfs noodzakelijk.

Enkele voorbeelden:

• Een medisch/psychiatrisch verslag is noodzakelijk bij het aanvragen van een persoonsvolgend budget.
• Een advies door de kinderpsychiater is noodzakelijk bij een doorverwijzing door CLB naar type 9 onderwijs (ASS).
• Vraag naar medicamenteuze ondersteuning
• Verder psychiatrische diagnostiek, begeleiding en behandeling

Binnen IPO focussen we ons op de psychodiagnostiek vanuit het beroep als klinisch psycholoog. Voor psychiatrisch advies kan u contact opnemen met een externe psychiater.


Hoe verloopt een psychodiagnostisch traject?

Ga je voor de eerste keer een diagnostisch traject aan bij IPO en benieuwd naar het verloop? Hier even alles op een rijtje.

1) Ter voorbereiding op het intakegesprek kan je al even nadenken over de onderwerpen die je zeker wil aankaarten.

2) Het eerste gesprek dient als een kennismaking tussen jou en de psycholoog. Er worden enkele praktische zaken overlopen en er wordt dieper ingegaan op de ervaren klachten. Een intakegesprek duurt 50 min waarin verschillende thema’s worden overlopen. Ook de verwachtingen worden in kaart gebracht zodat duidelijk wordt wat jullie voor elkaar kunnen betekenen.

3) Kiezen jij en de psycholoog ervoor om het traject aan te gaan en verder te zetten? Plan, bij voorkeur, uw afspraken dan ’s morgens in. Vaak worden er testen afgenomen die hoge concentratieniveaus vereisen.

4) Kom nuchter naar uw afspraken, d.w.z. niet onder invloed van drugs, alcohol, oppeppende middelen, rilatine, … Deze kunnen namelijk een invloed hebben op de testresultaten. Indien eer andere redenen zijn waardoor de testafname beïnvloed kan worden, gelieve de psycholoog daarvan op de hoogte te brengen.

5) Probeer u tijdens de testafnames zo goed mogelijk te concentreren en een rustige houding aan te nemen.

6) Meestal worden er vragenlijsten meegegeven. Beantwoord de vragen eerlijk.

7) Op het einde van het traject vindt er een adviesgesprek plaats waar de resultaten besproken worden aan de hand van een diagnostisch verslag dat wordt meegegeven met de cliënt.


Nog enkele praktische zaken:

• Het tarief van een diagnostisch traject wordt bepaald na het intakegesprek.
• Jonge kinderen dienen niet bij het intakegesprek aanwezig te zijn. Bij de vervolgsessies wisselen afspraken zich af tussen ouders en het kind.
• Er kan cash of aan de hand van een QR-code betaald worden.
• Terugbetaling is mogelijk, afhankelijk van de mutualiteit.
• Afspraken annuleren kunnen 48u op voorhand, daarna wordt er mogelijks een bedrag in rekening gebracht.