ACT: Acceptance en Commitment Therapy

“Het effect van worstelen met je vervelende gedachten, gevoelens en sensaties kun je vergelijken met het worstelen als je vast zit in drijfzand. Hoe harder je je verzet, hoe dieper je erin wegzakt. Kun je deze worsteling staken, en deze vervelende gevoelens juist wat ruimte geven?” - ACT-metafoor (Batink & Peeters, 2018)

Heb je soms het gevoel dat je steeds blijft terugdenken aan onaangenamen gebeurtenissen is het verleden? Het kan gebeuren dat onaangename gevoelens en gedachten de overhand nemen en dat je daardoor niet kan focussen op zaken die je wil bereiken. ACT, oftewel Acceptance and Commitment Therapy, kan helpen om deze gevoelens en gedachten te omarmen en verder te leven in het hier en nu.

Wat is ACT?

ACT is een therapievorm die afstamt van de gedragstherapie. Het werd ontwikkeld in de jaren 90 door de Amerikaanse psychologen Hayes, Wilson en Strosahl. Het ultieme doel van ACT is het ontwikkelen van veerkracht, of anders verwoord psychologische flexibiliteit. Deze therapievorm is niet primair bedoeld om de klachten te verminderen, maar om ermee te leren omgaan. De psychologische flexibiliteit die nagestreefd wordt, houdt in dat je op een flexibele manier kan omgaan met jouw problemen/klachten (acceptance) terwijl je blijft investeren in de zaken die er voor jou toe doen (commitment).

ACT bestaat uit 6 kernprocessen die nagestreefd worden:

1. Acceptatie: hierbij ga je stoppen met het vechten tegen de onaangename gevoelens/gedachten of herinneringen. Je gaat ze niet meer vermijden of willen controleren. In plaats daarvan maak je ruimte voor deze gewaarwording en ga je ze bewust omarmen.

2. Defusie: bij dit proces leer je gedachten zien als een product van jouw verstand. Je leert inzien dat het geen waarheden zijn waar je automatisch op moet reageren.

3. Zelf als context: hier leer je dat je meer bent dan enkel de gedachten/gevoelens waarmee je geconfronteerd wordt. Je bestaat en de ervaringen die je meemaakt zijn slechts 1 onderdeel van wie je bent.

4. Aandacht voor het hier en nu: hierbij leer je te focussen op wat er in het hier en nu gebeurt, zowel de binnenwereld als de buitenwereld. Dit in plaats van een bekommernis te hebben over het verleden of de toekomst.

5. Waarden: hier ga je stilstaan bij de zaken die jij belangrijk vindt. Want wat belangrijk is voor jou, zal mee richting en betekenis geven aan jouw leven.

6. Toegewijd handelen: eens je weet welke waarden centraal staan voor jou, kan je ernaar handelen. Je stelt concrete doelstellingen en gaat deze realiseren. Nu ga je weer investeren in wat jij belangrijk vindt.

Hoe wordt er gewerkt binnen ACT?

Bij deze therapievorm wordt er veel gewerkt met experiëntiële oefeningen. Dit zijn oefeningen die je toepast om zelf te ervaren en beleven hoe dat aanvoelt. Ook worden er vaardigheden aangeleerd, de 6 kernprocessen, waarmee actief wordt geoefend. Tot slot wordt er veel gewerkt met metaforen (zie openingszin). De meerwaarde van metaforen is dat ze andere alternatieven kunnen aanbieden wanneer jij maar 1 uitweg ziet. Het verbreed de manier waarop je naar een situatie kijkt.

Is ACT effectief?

Er zijn de voorbije 20 jaar meer dan 200 onderzoeken gevoerd naar de effectiviteit van ACT. Algemeen komt naar voor dat ACT effectief is bij verschillende psychologische klachten zoals angst, depressie, psychose, afhankelijkheid, chronische pijn en werkstress. In sommige studies geven ze aan dat ACT vergelijkbare resultaten heeft als andere bestaande behandelmethode. In andere studies wordt aangehaald dat het niet effectiever is dan traditionele benaderingen zoals Cognitieve Gedragstherapie. Doordat de effectiviteit weldegelijk aangetoond is, wordt ACT mee opgenomen als behandelmethode bij de Research Supported Treatments (door onderzoek ondersteunde behandelingen) van de American Psychological Association (APA).

Bron Batink, T., & Peeters, F. (2018). Acceptance and commitment therapy (ACT). De Psycholoog, 6, 10–21. https://www.actinactie.nl/attachments/File/ACT-Achtergrond_Assessment_en_Applicatie-T.Batink,F.Peeters.pdf 

ACT binnen IPO Antwerpen

Je kan bij volgende collega's terecht voor ACT-therapie, zij volgde een verdiepende opleiding in ACT.

• Lizette Yntema: Psycholoog en ACT-therapeut
•Jules Verlaenen: Psycholoog en ACT-therapeut

Schrijf je hier in op de WACHTLIJST van IPO Antwerpen met vermelding van ACT.