Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR)

Na een schokkende, pijnlijke of beangstigende gebeurtenis kan je een trauma oplopen. Je kan deze gebeurtenis verwerken of je kan net vastlopen in deze verwerking. Vastlopen in de verwerking zorgt ervoor dat je je anders voelt, gedraagt, je anders denkt en reageert op je omgeving. Vaak merk je dat je je niet goed voelt of je omgeving geeft dit aan. Je realiseert je wellicht niet dat de veranderingen bij jezelf te maken hebben met de onverwerkte schokkende gebeurtenis. Het kan zijn dat de schokkende gebeurtenis ervoor zorgt dat je er steeds angstige beelden of gedachten over hebt, waardoor je last hebt van verschillende klachten.
Wanneer een trauma je niet meer loslaat, kan EMDR helpen om je van de klachten af te helpen.

Wat is EMDR?

Eye Movement Desensitization and Reprocessing, afgekort tot EMDR, is een therapievorm voor mensen die blijvend last hebben van de gevolgen van een schokkende ervaring, zoals een ongeval, seksueel geweld of een geweldsincident. EMDR werd meer dan 25 jaar geleden voor het eerst beschreven door de Amerikaans psychologe Francine Shapiro.

In de jaren daarna werd deze procedure verder uitgewerkt en ontwikkeld tot een volwaardige en effectieve therapeutische methode. Vandaag de dag is het een van de meest gebruikte en effectieve therapievormen voor traumaverwerking.

EMDR is dus geschikt voor mensen die geconfronteerd blijven worden met een ingrijpende gebeurtenis. Verschillende gebeurtenissen kunnen leiden tot verwerkingsproblemen. Bijvoorbeeld als je slachtoffer bent van een: (auto)ongeval, ernstige ziekte, overval, mishandeling of getuige van mishandeling, (seksueel) misbruik/aanranding of verkrachting, brand, oorlog,… Ook na een verlies ervaring kan je moeite hebben met de verwerking van het verlies. Dit kan gaan om verlies van een geliefde, een baan, autonomie, enz.
Je kunt verschillende klachten hebben na het meemaken van een schokkende gebeurtenis. Denk hierbij aan: nare herinneringen aan de gebeurtenis, herbelevingen (gevoel dat het steeds opnieuw gebeurt), sneller geïrriteerd, schaamte, schuldgevoel of een negatief zelfbeeld, somberheid, concentratieproblemen, onverklaarbare lichamelijke klachten, slaapproblemen,…

Hoe werkt EMDR?

Bij EMDR gaat men ervan uit dat onze mentale staat kan herstellen van psychologisch trauma net zoals ons lichaam kan herstellen van een fysiek trauma/letsel. Wanneer je een open wond hebt, in bijvoorbeeld jouw hand, werkt het lichaam hard om deze wond te genezen. Wanneer de wond in jouw hand blijvend geïrriteerd wordt door bv. een object, zorgt dit voor veel pijn. De wond in jouw hand kan pas deftig genezen wanneer we het storend object wegnemen.

We kunnen dit voorbeeld gebruiken om de theorie achter EMDR-therapie uit te leggen.

Na een schokkende of traumatische gebeurtenis gaan de informatie verwerkingssystemen in ons brein streven naar het herstellen van onze mentale gezondheid. Wanneer deze systemen in ons brein geblokkeerd of uit evenwicht worden gebracht door de schokkende gebeurtenis, blijft de emotionele wonde geopend en brengt dit veel pijn en lijden met zich mee. Eens deze blokkade verwijderd wordt, zullen onze hersenen en lichaam verder gaan met het verwerkingsproces. Tijdens EMDR wordt er beroep gedaan op de natuurlijke herstelprocessen in onze hersenen.

Tijdens een EMDR- behandeling wordt er eerst nagegaan wat de onderliggende oorzaken zijn die tot jouw klachten hebben geleid. Vervolgens worden ze aangepakt op een veilige manier. Men maakt maken hiervoor gebruik van een wetenschappelijk onderbouwde aanpak in combinatie met oogbewegingen (bilaterale stimulatie) en geheugenprocessen.

Een belangrijk hersenproces in EMDR is het werkgeheugen. Een traumatische herinnering wordt met de bijkomende emoties opgeslagen in jouw lange termijn geheugen. Doordat deze niet volledig verwerkt is in het werkgeheugen zal de herinnering zich ongewild aan jou opdringen. Je kunt de momenten soms helemaal herbeleven en als gevolg vele klachten ervaren. De EMDR-therapeut zal proberen de herinnering aan een blijvend trauma te laten vervagen door je werkgeheugen af te leiden. Tijdens de therapie haal je een pijnlijke herinnering op. Op het moment dat je de herinnering levendig voor je ziet, heb je hem in jouw werkgeheugen geplaatst. Terwijl je de gebeurtenis voor je blijft zien, vraagt de therapeut je met je ogen zijn of haar vingers of een lichtje te volgen. Deze oogbewegingen (of andere bilaterale stimulaties) zorgen voor afleiding van het werkgeheugen. Het werkgeheugen raakt overbelast door de stimulatie en de nare herinnering verliest langzaam zijn emotionele lading.
EMDR vervaagt dus eigenlijk de levendigheid van een herinnering en de pijnlijke emoties die eraan gekoppeld zijn. Het trauma blijft niet langer in jouw heden, waardoor je het steeds opnieuw beleeft, maar wordt verleden tijd. Hierdoor wordt de emotionele ‘blokkade’ verwijderd en kan het herstelproces verder plaatsvinden.
Bij EMDR ligt de focus dus op de herinnering en alle bijhorende emoties, sensaties en gedachten en de manier waarop deze zijn opgeslagen in ons geheugen. Tijdens EMDR therapie gaan we proberen de invloed van het trauma te reduceren zodat het jouw dagelijks leven niet meer inneemt.

Werkt EMDR écht?

De effectiviteit van EMDR voor posttraumatische stress-stoornis, ofwel PTSS, is in verscheidene gerandomiseerde, gecontroleerde studies vastgesteld. Doorheen de jaren werd EMDR zowat de standaard protocollaire behandeling bij trauma en trauma gerelateerde klachten.
Verschillende studies hebben bewezen dat ‘single trauma’ slachtoffers (slachtoffers die last hebben van één blijvend trauma) geen PTSS-diagnose meer hebben na drie 90-minuten sessies. De EMDR-behandeling werd ook door de American Psychiatric Association benoemd als effectieve vorm van traumabehandeling.
Natuurlijk is EMDR geen wondermiddel dat na 1 sessie 100% werkt, maar het is wel bewezen dat na elke sessie de emotionele lading gekoppeld aan een trauma vermindert. De therapie helpt je terug te focussen op het heden door de impact van het verleden te reduceren.

Bij welke klachten en thema's kan EMDR ingezet worden?

EMDR kan zinvol zijn bij volgende indicaties:

Balanceren en reguleren van stress:

• Sociale spanningen, conflicten
• Performance stress, top prestaties moeten of willen bereiken (bedrijfsleven, topsport)
• Verwerken van teleurstelling
• Lichamelijke stress: Burn-out, tinnitus, allergieën, slapeloosheid….
• Omgaan met ziektes, specifiek: kanker

Ressource-Coaching/Coaching voor succes

• Toename van creativiteit
• Verhoging van het zelfbeeld
• Positieve zelfmotivatie
• Visualiseren en bereiken van doelen
• Mentale voorbereiding van/ op topprestatie (werk, sport)

Emotionele valkuilen

• Angsten algemeen, Trauma's
( angst voor honden, tandarts, operaties, ziektes, vliegangst, sociale angsten enz. )
• EMO eten
• Koopverslaving (ook online shoppen)
• Onbewuste patronen zichtbaar maken
• Beperkende overtuiging
• Lichte depressie

Bij wie van IPO kan je hiervoor terecht?

Je kan hiervoor terecht bij Lizette Yntema